POWER 2023
W dniach 26.06-1.07.2023 odbyły się IV warsztaty wyjazdowe
„Problemy ochrony gatunkowej i siedliskowej oraz ochrony krajobrazu w Polsce” (w ramach „Zintegrowanego Programu Rozwoju Uniwersytetu Wrocławskiego finansowanego z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój – POWER). Ich uczestnikami byli dyplomanci studiów mgr Biologii, Zarządzania środowiskiem przyrodniczym i MS Ochrony środowiska, a prowadzącymi dr Zygmunt Dajdok, dr hab. prof. Jan Kotusz, dr Ewa Szczęśniak i mgr Beata Orłowska. W tym roku zapoznaliśmy się z ponad 50 gatunkami z czerwonych list oraz ze specyfiką oraz metodami zarządzania ponad 15 typów siedlisk przyrodniczych.
W trakcie warsztatów zapoznaliśmy się z następującymi obiektami:
– Arboretum PAN w Kórniku, z bardzo bogatą kolekcją dendrologiczną;
– wydmowe wybrzeże Bałtyku w rejonie ujścia Wisły (rezerwat Mewia Łacha). Mogliśmy tu obserwować m.in. częściowo wykształcony strefowy układ formacji roślinnych, kwitnące na wydmach mikołajki nadmorskie Eryngium maritimum, kruszczyki rdzawoczerwone Epipactis atrorubens i groszek nadmorski Lathyrus japonicus var. maritimus, ale także efekty różnorodnej antropopresji, której podlegają wydmy, w tym introdukcji obcych gatunków (róża pomarszczona Rosa rugosa, wierzba ostrolistna Salix acutifolia) w celu stabilizowania wydm. Ponadto podczas spotkania z dr. Szymonem Bzomą – prezesem Grupy Badawczej Ptaków Wodnych KULING zapoznaliśmy się z zagrożeniami dla ptaków siewkowych gniazdujących na piaszczystych łachach i z działaniami na rzecz redukcji tych zagrożeń w ramach aktywnej ochrony rezerwatowej, możliwej dzięki współpracy z RDOŚ. Dzięki przedstawieniu działalności społecznej organizacji ochrony przyrody „od kuchni”, poznaliśmy problemy i sukcesy zachowania ekosystemów i gatunków wydmowych, obserwowaliśmy m.in. efekty usuwania gatunków inwazyjnych roślin z wydm oraz gniazdujące sieweczki zabezpieczone stalowymi koszami przed drapieżnikami, a główną atrakcją miejsca były stada wylegujących się na piaszczystych łachach fok;
– Zaborski Park Krajobrazowy. Pani Justyna Lipińska przedstawiła doświadczenia ZPK w zwalczaniu gatunków inwazyjnych, a także sposoby i możliwości współpracy i akcji edukacyjnych adresowanych do mieszkańców, podejmowane przez Park (akcja „Zamień nawłocie na malwy przy płocie!”);
– Zakład Hodowli Ryb Łososiowatych Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Rutkach, gdzie dr inż. Joanna Grudniewska przedstawiła prace nad zachowaniem i przywróceniem do polskich rzek rodzimych ryb łososiowatych, a także jesiotrów.
– rezerwat Lisia Kępa i ścieżka przyrodnicza ”Wśród leśnych jezior i bagien”. Widzieliśmy dobrze zachowane torfowiska wysokie i przejściowe, towarzyszące im lasy bagienne, a na jeziorze Leniwym przepiękne wyspy pływającego pła. Rosną tu m.in. wszystkie polskie rosiczki: okrągłolistna Drosera rotundifolia, długolistna D. anglica i pośrednia D. intermedia. Obejrzeliśmy także jezioro lobeliowe Rekówek z kwitnącą lobelią jeziorną Lobelia dortmanna, gdzie powtarzające się w ostatnich latach susze doprowadziły do obniżenia lustra wody o ponad metr i zaniku roślinności wilgotnych, oligotroficznych piasków na brzegu zbiornika.
– rezerwat Bór Chrobotkowy, a w nim zachowany fragment jednego z najbardziej problematycznych siedlisk przyrodniczych, jakim jest śródlądowy bór chrobotkowy, z typowym zdominowanym przez porosty runem.
– Park Narodowy Bory Tucholskie. Tu naszym przewodnikiem była pani Magdalena Kochanowska doskonale znająca specyfikę parku, która najpierw zapoznała nas z nowoczesną i doskonale przygotowaną ekspozycję multimedialną w Ośrodku Muzealno-Edukacyjnym PNBT w Chocińskim Młynie. W terenie mieliśmy możliwość zapoznania się z efektami projektu ochrony czynnej borów chrobotkowych realizowanym w PN Bory Tucholskie. Prelekcję na powierzchniach badawczych poprowadziła pani Agnieszka Turowska, która omówiła wyniki różnych zabiegów prowadzących do odtworzenia boru chrobotkowego. Następnie pływając łodzią po jeziorze Ostrowite mieliśmy okazję zapoznać się z wzorcowym jeziorem ramienicowym wód zmineralizowanych i oglądaliśmy podmorskie łąki tworzone przez Chara sp. Dodatkową atrakcją była para polujących błotniaków stawowych. W sąsiedztwie jeziora obejrzeliśmy kompleks łąk świeżych, wilgotnych i zmiennowilgotnych, w bieżącym roku silnie dotkniętych suszą, ale udało się zaobserwować kwitnące kruszczyki błotne Epipactis palustris i najbardziej magiczną polską paproć nasieźrzała pospolitego Ophioglossum vulgatum. Dodatkową atrakcją dla chętnych był spływ Chociną i możliwość obserwowania flory roślinności meandrującej niżowej rzeki z poziomu wody.
– dolina Parsęty. Tu porównywaliśmy fragment doskonale zachowanego koło Radomyśla koryta rzeki o charakterze górskim na niżu, pokrytego lasem łęgowym oraz wyprostowany i przekształcony odcinek z zastawką piętrzącą wodę w Żarnowie, gdzie mogliśmy się zapoznać z efektywnością przepławki dla ryb, a przy okazji obserwować dwa zajęte gniazda bociana białego oraz farmę wiatraków
– Stacja Bazowa Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego Parsęta w Storkowie należąca do UAM w Poznaniu – tu podczas prelekcji prof. Józefa Szpikowskiego zostaliśmy zapoznani z charakterem działalności jednej z 12 polskich stacji ZMŚP oraz wnioskami, jakie wypływają z analizy zbieranych w niej danych, dotyczących kierunku zmian zachodzących w klimacie. Ponadto pani Monika Domańska zapoznała nas w terenie z programami monitoringu realizowanymi w stacji. Obejrzeliśmy m.in. fragment zlewni na którym zbierane są dane w ramach monitoringu roślinności i gatunków inwazyjnych. Atrakcją tej części wyjazdu było stanowisko zastępcze rdestniczki gęstej Groenlandia densa (CR w Polsce), którą reintrodukowano na Pomorzu Zachodnim w ramach projektu LIFEDrawaPL.
